เลิกยาเสพติดไม่ได้ ควรทำอย่างไร? คำแนะนำเชิงลึกจากผู้เชี่ยวชาญด้านการ

วิธีเลิกยาเสพติด อย่างยั่งยืน ต้องทำอย่างไร?

ทำไมเลิกยาเสพติดถึงยาก?

หลายคนเข้าใจว่าการเลิกยาก็คือแค่การหยุดใช้ ซึ่งฟังดูไม่ยาก แต่ในความจริงสมองของผู้ใช้สารเสพติดถูก “ปรับวงจร” ไปแล้ว โดยเฉพาะสารกระตุ้น เช่น ยาบ้า โคเคน หรือไอซ์ มีผลทำให้สมองหลั่ง โดปามีน (dopamine) สูงผิดปกติ พอหยุดใช้ สมองจะทำงานผิดจังหวะ จึงเกิดความอยากยาเสพติดที่ยากจะควบคุมตัวเอง

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยร่วม:

• อารมณ์และจิตใจ เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล โกรธง่าย
• สิ่งแวดล้อม เช่น เพื่อนที่ยังใช้ยา หรือสถานที่ที่เคยเสพ
• ความคิดหลอกตัวเอง เช่น “ครั้งเดียวไม่เป็นไร”

ดังนั้น การเลิกยาไม่ได้หมายความว่าหายขาด แต่ต้องมีแผน ป้องกันการกลับไปใช้ซ้ำ (Relapse Prevention) ที่ครบทุกมิติ

Relapse Prevention ป้องกันการกลับไปใช้ซ้ำในทุกมิติ

1) จัดการสิ่งกระตุ้น (Triggers)

• หลีกเลี่ยงคน สถานที่ สิ่งของที่โยงกับการเสพ
• สังเกตอารมณ์อันตรายที่ทำให้เราเปราะบาง เรียกย่อๆว่า HALT: ความหิว (Hungry), โกรธ (Angry), ความเหงา (Lonely), ง่วง อ่อนเพลีย (Tired) มักเป็นช่วงเสี่ยงที่ทำให้อยากใช้สาร เพราะฉะนั้นเมื่อไหร่เริ่มรู้ตัวว่าอยู่ในสภาวะเหล่านี้ ต้องรีบกลับมาดูแลตัวเองให้ดี เช่น กินให้อิ่ม พักผ่อนให้เพียงพอ ปล่อยว่างความโกรธ ความไม่พอใจ อย่าปล่อยให้ตัวเองว่างและโดดเดี่ยว เข้าหาสังคมหรือคนใกล้ชิดที่ดีต่อใจ

2) ทักษะเอาชนะความอยากสารเสพติด

• โต้คลื่นความอยาก (Urge Surfing): มองความอยากเหมือนคลื่น มีขึ้น มีลง ให้เวลาประมาณ 10 นาที ความอยากจะค่อยๆ เบาลงเอง
• ระบุสถานการณ์เสี่ยงและวางแผนรับมือล่วงหน้า (If–Then Plan): เช่น “ถ้ามีคนชวนเสพ จะปฏิเสธและบล็อกช่องทางการติดต่อทันที”
• เบี่ยงเบนความคิด (Distract): เบี่ยงเบนด้วยการทำอะไรที่ตัวเองชอบ เช่น ออกกำลังกาย ไปเดินเล่น หรือทำกิจกรรมใหม่

3) จิตบำบัดและการดูแลจิตใจ

• ฝึกปรับความคิดและพฤติกรรม: เช่น การบำบัดแบบ CBT (Cognitive Behavioral Therapy) ที่ช่วยฝึกสังเกตและแก้ไขความคิดที่นำไปสู่การเสพ เช่น “แค่ครั้งเดียวไม่เป็นไร”
• หาจุดมุ่งหมายและสิ่งสำคัญในชีวิต: ตอบตัวเองให้ได้ว่าอยากเลิกยาเสพติดเพราะอะไร หากเลิกได้มีโอกาสจะเกิดสิ่งดีๆในชีวิตอย่างไรบ้าง
• รักษาโรคร่วมทางจิตเวช (co-occurring psychiatric disorder): เช่น ซึมเศร้า โรคจิตเภท ไบโพลาร์ เพราะถ้าไม่ได้รักษา โอกาสกลับไปเสพซ้ำจะสูงมาก เพราะสภาวะทางจิตใจไม่คงที่

4) ดูแลร่างกาย

• นอนให้พอ 7–9 ชั่วโมง
• ออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 5 วันต่อสัปดาห์
• รับประทานอาหารครบหมู่และดื่มน้ำเพียงพอ

5) ครอบครัวและสังคมช่วยได้

• ครอบครัวควร “สนับสนุนให้เลิกสารเสพติด โดยไม่ปกป้องในสิ่งที่ทำให้พฤติกรรมการเสพติดคงอยู่” เช่น ไม่ให้เงินสดที่จะนำปเสพยาได้ แต่ช่วยจัดการพาไปพบแพทย์
• ไม่ควรตำหนิหรือกล่าวโทษผู้เสพยาเสพติด แต่หาทางแก้ปัญหาร่วมกันเพื่อช่วยเหลือให้เลิกยาได้ขาด

6) แผนฟื้นฟูต่อเนื่อง (Aftercare)

• มาติดตามการรักษาสม่ำเสมอ เพื่อให้จิตแพทย์ นักจิตวิทยา ประเมิน รักษา และติดตามอาการอย่างต่อเนื่องจนกว่าจะเลิกเสพได้เป็นเวลาอย่างน้อย 1 ปี สมองจึงจะหายจากความอยากยา

ถ้าเลิกไม่ได้จริง ควรทำอย่างไร?

การบำบัดเองที่บ้านอาจไม่เพียงพอ โดยเฉพาะถ้าเคยเลิกแล้วล้มเหลวซ้ำ หรือมีอาการทางจิต เช่น หูแว่ว หลงผิด หวาดระแวง การเข้าศูนย์บำบัดแบบอยู่ประจำคือทางเลือกที่ปลอดภัยที่สุด เพราะมีทีมแพทย์และนักจิตวิทยาดูแลอย่างใกล้ชิด

Day One Rehabilitation Center ใช้การดูแลแบบองค์รวม:

• ถอนพิษอย่างปลอดภัย
• จิตบำบัดรายบุคคลและกลุ่ม
• ฟื้นฟูสมองและร่างกาย
• ทีมงานเฉพาะทางทั้ง จิตแพทย์ นักจิตวิทยา นักบำบัดสาขาต่างๆที่เฉพาะทางด้านการบำบัดสารเสพติด

สนใจติดต่อ Day One Rehabilitation Center ศูนย์บำบัดยาเสพติด ครบวงจร และ วิธีเลิกยาเสพติด อย่างยั่งยืน ติดต่อเราได้ทุกช่องทาง

หากคุณต้องการความช่วยเหลือเกี่ยวกับ การบำบัดยาเสพติด วิธีเลิกกัญชา สำหรับลูกของคุณ ติดต่อ Day One Rehabilitation Center เพื่อรับคำปรึกษาและการดูแลที่ครอบคลุม

โทร :  064-645-5091, 064-645-5092
LINE : @dayone
www.dayonerehabcenter.com
ที่ตั้ง : 99/1 หมู่ 6 ตำบล ศรีจุฬา อำเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก 26000 (เพียง 1 ชั่วโมงจากกรุงเทพฯ)
แผนที่ : https://maps.app.goo.gl/QsirzwMjJ185K5oa7